میوه تابستانی کالای لوکس شد

بر اساس مشاهدات خبرنگار ما از میدان میوه و تره‌بار آذرنجات در منطقه ۱۳ تهران، قیمت هر کیلو خیار رسمی به ۴۸ هزار تومان، موز ۱۲۵ هزار تومان، خربزه ۳۸ هزار تومان، هلو ۱۰۰ هزار تومان، بلال ۳۷ هزار تومان، هندوانه ۲۲ هزار تومان، انگور بی‌دانه ۸۰ هزار تومان و آلو سیاه ۹۷ هزار تومان رسیده است. این ارقام نشان می‌دهد میوه‌های پرمصرف تابستانی که به طور سنتی جایگاه ثابتی در سفره خانوار داشتند، اکنون به کالاهای لوکس برای بسیاری از خانواده‌ها بدل شده‌اند.

«قبلاً می‌توانستیم هر هفته چند نوع میوه برای بچه‌ها بخریم، اما حالا باید یکی دو قلم انتخاب کنیم و آن هم به مقدار محدود.» این را زهرا، یک مادر ۳۵ ساله در میدان آذرنجات، به خبرنگار ما می‌گوید. او تأکید می‌کند که هزینه‌ها از درآمد خانواده پیشی گرفته و خرید میوه بیشتر به اولویت ثانویه تبدیل شده است.

افزایش قیمت‌ها در شرایطی رخ داده که تابستان به طور معمول فصلی است که عرضه میوه‌های تازه فراوان‌تر می‌شود و انتظار می‌رود نرخ‌ها کاهش یابد. با این حال، کارشناسان می‌گویند چند عامل در گرانی اخیر نقش داشته است: هزینه‌های بالای حمل‌ونقل ناشی از افزایش قیمت سوخت، کاهش تولید به دلیل کم‌آبی و خشکسالی در برخی مناطق، و همچنین صادرات بخشی از محصولات به کشورهای همسایه که عرضه داخلی را محدود کرده است.

یکی از فروشندگان در میدان تره‌بار می‌گوید: «کشاورز هم مقصر نیست. کود و سم و هزینه کارگر چند برابر شده است. اگر دولت فکری برای هزینه‌های تولید نکند، همین میوه هم دیگر به دست مردم نمی‌رسد.»

برخی تحلیلگران بازار معتقدند نبود نظارت کافی بر شبکه توزیع و واسطه‌های متعدد میان کشاورز و مصرف‌کننده، باعث جهش قیمت‌ها شده است. به گفته آنان، بخشی از محصول از باغ تا میدان تره‌بار با چندین واسطه معامله می‌شود و هر بار سودی بر قیمت نهایی افزوده می‌گردد.

دولت در ماه‌های اخیر وعده داده است با توسعه سامانه‌های فروش مستقیم و کوتاه‌کردن زنجیره توزیع، فاصله قیمت از تولید تا مصرف را کاهش دهد. همچنین پیشنهادهایی برای حمایت از تولیدکنندگان با یارانه نهاده‌های کشاورزی و تسهیلات ارزان‌قیمت مطرح شده است. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که اجرای این برنامه‌ها زمان‌بر خواهد بود و اثر فوری بر بازار نخواهد گذاشت.

راهکارهای کوتاه‌مدت که توسط برخی فعالان اقتصادی پیشنهاد می‌شود شامل تنظیم بازار از طریق عرضه میوه در میادین شهرداری با قیمت‌های پایین‌تر، کنترل صادرات در دوره‌های اوج مصرف داخلی، و تسهیل حمل‌ونقل محصولات از مزارع به مراکز شهری است. در بلندمدت، سرمایه‌گذاری در بخش آبیاری نوین و کاهش هدررفت محصولات می‌تواند فشار بر بازار را کاهش دهد.

برای بسیاری از خانواده‌ها اما این وعده‌ها کافی نیست. «میوه دیگر از سفره ما حذف شده، مثل خیلی چیزهای دیگر.» این جمله یکی از مشتریان در میدان آذرنجات است که نشان می‌دهد گرانی میوه فراتر از یک مشکل اقتصادی، به دغدغه‌ای اجتماعی تبدیل شده است.