رونمایی از سامانه نظارتی پلتفرم های آنلاین طلا

موضوع معاملات طلا در بستر پلتفرم‌های مختلف آنلاین یکی از موضوعاتی که از سال گذشته مطرح شده و بسیار رایج شده است؛ در حال حاضر تعداد زیادی پلت‌فرم‌های مختلف برای معاملات آنلاین طلا ایجاد شده است.

بازار طلا به دلیل ارزش ذاتی و جایگاهی که طی سال‌های اخیر به جهت حفظ ارزش دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری، به‌عنوان یک دارایی امن، به یکی از مهم‌ترین حوزه‌های سرمایه‌گذاری در ایران بدل است.

با گسترش فناوری و افزایش دسترسی به اینترنت، پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش طلا به یکی از روش‌های پرطرفدار برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده‌اند. اما این رشد سریع با چالش‌هایی همراه بوده است اما نبود نظارت کافی بر این پلتفرم‌ها، مشکلاتی نظیر خالی‌فروشی، عدم تحویل به‌موقع طلا، عدم تضمین عیار و حتی فرار مالیاتی را به همراه داشته است.

پرونده‌هایی مانند سکه ثامن که در سال‌های گذشته خسارات مالی قابل‌توجهی به کاربران وارد کرد، زنگ خطر را برای نهادهای نظارتی و فعالان این حوزه به صدا درآورد.

نادر بذرافشان- رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران- پیش‌تر در گفت‌وگو با ایسنا، به مشکلات این حوزه اشاره کرده و گفته بود: بسیاری از پلتفرم‌های آنلاین، مبالغی مانند ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان را برای خرید طلا پیشنهاد می‌دهند، در حالی که امکان تحویل فیزیکی طلا در این مقیاس وجود ندارد. این موضوع نشان‌دهنده نبود تضمین کافی برای سرمایه‌های مردم است.

این نگرانی‌ها نه‌تنها در میان فعالان بازار، بلکه در میان نهادهای نظارتی مانند پلیس امنیت اقتصادی فراجا نیز مطرح بوده است. سردار حسین رحیمی- رئیس پلیس امنیت اقتصادی- اعلام کرده بود که حدود هشت تا ۱۰ میلیون نفر از پلتفرم‌های آنلاین طلا خرید کرده‌اند، اما نبود سازوکار نظارتی مناسب، خطراتی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است.

رونمایی از سامانه نظارتی؛ پاسخی به دغدغه‌ها

برای رفع این نگرانی‌ها، اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی در تاریخ ۱۹ خرداد ۱۴۰۴ از ''سامانه نظارتی برخط پلتفرم‌های آنلاین طلا'' رونمایی کرد.

این سامانه که با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) و دیگر نهادهای نظارتی طراحی شده، با هدف پایش لحظه‌ای تراکنش‌ها، فرآیند تأمین و تحویل طلا و مقابله با تخلفاتی مانند خالی‌فروشی، پول‌شویی و فرار مالیاتی توسعه یافته است.

رضا الفت‌نسب- رئیس اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی- در این خصوص اظهار کرد: این سامانه امکان نظارت جامع بر فعالیت پلتفرم‌های آنلاین را فراهم می‌کند و به‌گونه‌ای طراحی شده که میزان ذخیره طلای هر پلتفرم با میزان فروش آن رصد می‌شود.

وی افزود: به‌طور مثال، اگر پلتفرمی ۱۰۰ کیلوگرم طلا فروخته باشد و ذخیره‌اش به ۹۵ کیلوگرم برسد، سامانه هشداری صادر می‌کند تا از ادامه فروش بدون پشتوانه جلوگیری شود. این قابلیت، خطر خالی‌فروشی را به حداقل می‌رساند و تضمین می‌کند که طلای خریداری‌شده به‌صورت فیزیکی قابل تحویل باشد.

اقدامات و زمینه‌سازی برای سامانه

ایسنا، در گزارش‌های متعدد خود به تلاش‌های نهادهای مختلف برای ساماندهی بازار آنلاین طلا بارها پرداخته کرده است.

در سال ۱۴۰۳، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با همکاری دستگاه‌هایی مانند بانک مرکزی، پلیس فتا و اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، مرحله اول امن‌سازی پلتفرم‌های فروش طلا را اجرا کرد. این مرحله شامل ممنوعیت خالی‌فروشی و الزام پلتفرم‌ها به ذخیره‌سازی معادل طلای فروخته‌شده در بانک‌ها بود. همچنین، کمیته اقدام مشترک وزارت صمت، پلتفرم‌های بزرگ را ملزم کرد تا طلای کاربران را به خزانه بانک کارگشایی منتقل کنند.

محمدرضا حاجی‌جعفری، معاون مرکز بهبود محیط کسب‌وکار وزارت اقتصاد - نیز پیش‌تر در گفت‌وگو با ایسنا، اعلام کرد: صدور مجوز برای پلتفرم‌های جدید فروش آنلاین طلا تا تدوین ضوابط جامع متوقف شده است. از ۱۳۳۷ درخواست ثبت‌شده در درگاه ملی مجوزها، تنها ۲۶۱ مورد مجوز دریافت کرده‌اند که ۱۹۰ مورد آن مربوط به سال ۱۴۰۳ است. این اقدامات نشان‌دهنده عزم جدی برای ساماندهی این بازار است.

مزایا و تأثیرات سامانه نظارتی

سامانه نظارتی برخط پلتفرم‌های آنلاین طلا، با ایجاد شفافیت و نظارت لحظه‌ای، مزایای متعددی را به همراه دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به جلوگیری از خالی‌فروشی، تضمین تحویل به‌موقع، کنترل عیار و اصالت طلا، افزایش اعتماد عمومی، حمایت از کسب‌وکارهای قانونی و... و. اشاره کرد.

قابل ذکر است که به گفته رئیس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، فعالیت رسمی این سامانه از دو هفته پس از رونمایی، یعنی اوایل تیرماه ۱۴۰۴، آغاز خواهد شد.

الفت‌نسب تأکید کرد: این سامانه نه‌تنها دغدغه‌های نهادهای نظارتی و فعالان بازار را برطرف می‌کند، بلکه می‌تواند الگویی برای نظارت بر سایر حوزه‌های اقتصاد دیجیتال باشد.